* نام آزمایش:

Alkaline Phosphatase

* نام‌های دیگر آزمایش:

ALKP, ALK Phos, ALP  

موارد کاربرد تست:

بررسی بیماری­های مرتبط با کبد، کلیه و جفت، بیماری کبدی کلستاتیک، انفیلترایتو و التهابی- انسداد مجاری صفراوی داخل و خارج کبدی. بیماری­های کبدی (هپاتیت، سیروز و بدخیمی) بیماری­های استخوانی که با افزایش فعالیت استئوبلاست­ها در ارتباطند (کودکان مبتلا به راشیتیسم ناشی از کمبود ویتامین D، پاژد، هایپر تیروئیدیسم، بدخیمی متاستاتیک.

ALPبا روش­ های بیوشیمی معمول اندازه­ گیری شده و فقط میزان توتالALPسرم را مشخص کرده و اندازه ایزو آنزیم­ ها را مشخص نم­ی کند. بنابراین متخصصین کلینیکی باید بر پارامترهای دیگر چون آنزیم­ های کبدی و فعالیت ارگان­های بدن برای تشخیص تکیه کنند.

اساس روش آزمایش: آلکالن فسفاتاز هیدرولیز P-نیتروفنل فسفات را کاتالیز می­ کند به P-نیتروفنل و فسفات.

سرعت تشکیل P-نیتروفنل با فعالیت آلکان فسفاتاز متناسب است.

 

نمونه مورد نیاز در بخش نمونه­ گیری: خون تام وریدی

نمونه مورد نیاز در بخش فنی: سرم یا پلاسما همراه با هپارین

حداقل مقدار: 500 لاندا

ظرف نمونه­گیری: لوله­ های درب قرمز سیستم خلاء

معیار غیر قابل قبول بودن نمونه: همولیز- نمونه­ هایی که در آنها از اکسالات-فلوراید یا EDTA به عنوان آنتی کواکولان استفاده شود چون باعث مهار آنزیم آلکالین فسفاتاز می­ گردند- نمونه­ هایی که به مدت زیاد در خارج از یخچال بوده­ اند.

 

ALKP آنزیمی ‌است كه در بافت‌های مختلفی از بدن مانند كبد، استخوان، كلیه، روده و در بانوان باردار در جفت یافت می‌شود ولی بیشتر در كبد و استخوان وجود دارد. در كبد، سلول‌هایی كه مجرای صفراوی را تشكیل می‌دهند دارای مقادیر بیشتری از این آنزیم هستند. در استخوان نیز سلول‌هایی بنام استئوبلاست كه در تشكیل استخوان نقش دارند مسئول ساختن این آنزیم می‌باشند.

بافت‌های دیگر نیز‌تركیباتی شبیه این آنزیم (Isoensyme) تولید می‌نمایند. در آسیب‌های كبد و استخوان مقدار این آنزیم بالا می‌رود و در انسداد مجاری صفراوی مقدار این آنزیم به شدت بالا می‌رود. در بیماری‌هایی مانند سرطان كبد، سیروز، هپاتیت و مصرف داروهایی كه سمیت بالایی برای كبد دارند، میزان ALKP افزایش ‌پیدا می‌كند. در صورتی كه میزان این آنزیم در خون بالا باشد برای اینكه پزشك تشخیص دهد مسئول این افزایش كدام بافت بدن است، بررسی ایزوآنزیم‌های دیگر را درخواست می‌نماید. این آزمایش قسمتی از برنامه چكاپ سلامت می‌باشد و همراه با آزمایش‌های دیگری نظیر AST و ALT درخواست می‌گردد كه مجموع آنها را پانل كبد می‌نامند. نشانه‌های بیماری كبدی و صفراوی، ضعف و خستگی، تهوع و استفراغ، درد ناحیة شكمی، زردی، مدفوع به رنگ روشن، ادرار تیره رنگ و خارش می‌باشد و نشانه‌های درگیر شدن استخوان‌ها، درد استخوان و مفاصل، افزایش احتمال شكستگی‌های پی در پی استخوان و تغییر شكل استخوان‌ها می‌باشد.

اگر نتیجه اندازه‌گیری كلسیم، فسفر و ویتامین D غیرطبیعی باشد می‌تواند نشان دهندة این امر باشد كه افزایش ALKP منشاء استخوانی دارد. در بیماری هپاتیت، ALKP نسبت به AST و ALT كمتر افزایش می‌یابد. و در انسداد و جراحت مجاری صفراوی (به علت وجود سنگ) ALKP نسبت AST و ALT بیشتر افزایش می‌یابد. كودكان و نوجوانان و بارداران به طور طبیعی میزان بیشتری از این آنزیم در بدن خود دارند كه می‌تواند به علت استخوان‌سازی و رشد اندام‌ها باشد. داروهای ضد بارداری خوراكی می‌توانند به طور كاذب نتایج آزمایش را كاهش یافته نشان دهند.

* مقادیر طبیعی:

مردان: U/L 270 >

زنان: U/L   240 >

میزان ALP در کودکانونوجوانان به علت رشد استخوانی بالاتر از بزرگسالان است.