همه ما بهوجود چربی در خون و بدنمان احتیاج داریم چون خیلی از هورمونهای بدن از چربی ساخته میشوند، بنابراین حتما باید طی روز مقداری چربی مصرف کنیم. مسئله مهم در اینجا، بیماری افزایش چربیخون یا هیپرلیپیدمی است که از سالها قبل بهعنوان یکی از عوامل موثر در تنگی عروق مغز و اندامها شناخته شده است. چند عامل باعث تنگی عروق میشوند؛ از جمله سیگار، استرس، فشارخون بالا، چربیخون بالا، دیابت، کمبود فعالیت فیزیکی و برخی دیگر از عواملی که اخیرا مطرح شدهاند مثل «پروتئین سی واکنشی» (CRP)، همان پروتئینی که میزان آن هنگام التهاب بدن در خون بالا میرود. لیپوپروتئین A نیز پروتئین دیگری است که در بررسیهای اپیدمیولوژیک برای بروز بیماری تصلب شرائین اندازهگیری میشود. یکی از مهمترین عوامل تنگی عروقی مغز و اندامها، چربیخون است که سن و سال نمیشناسد؛ زمانی که در جنگ ویتنام، جوانان 20 ساله آمریکایی را کالبدشکافی میکردند، مشاهده شد در عروق کرونر قلب آنها رسوب چربی وجود دارد، بنابراین چربیها از سنین پایین و بعد از بلوغ بهتدریج در دیواره عروق شروع به تهنشین شدن و رسوب میکنند و باعث ایجاد پلاکهایی به نام آتروما یا آترواسکلروزیس (تصلب شرائین) میشوند.
در گذشته، میزان کلسترول برای تعریف آن مهم تلقی میشد اما بعدها مشخص شد که میزان مجاز آن در سنین مختلف متفاوت است. مثلا کلسترول 220 در یک پسر 22 ساله ورزشکار هیچ خطری ندارد اما در خانمی که بایپس قلبی انجام داده، کلسترول 180 هم بالا محسوب میشود. گروهی از متخصصان هر سال در دنیا مجمعی تشکیل میدهند و میزان مجاز این چربیها را تعیین میکنند. ایران نیز بر این مبنا عمل میکند. امروزه در درمان چربیخون توجه عمده روی چربی بد است. طبق دستورالعملهای این مجمع، میزان LDL یا چربی بد باید در همه افراد زیر 160 باشد. در کسانی که حداقل 2 عامل خطر دارند نیز باید زیر 130 باشد. در بیماران قلبی، افراد دیابتی و کسانی که عروقشان درگیر است و حادثه مغزی برایشان اتفاق افتاده نیز باید زیر 100 باشد. فردی که بیماری قلبی مثل تنگی عروق دارد هم باید LDL زیر 70 داشته باشد. میزان چربیخوب نیز باید بالای 40 و تریگلیسرید کمتر از 150 باشد.